elma

Orta Çağ’da Sainte Hildegarde, elma ağacının yalnızca meyvesiyle yetinmiyor, çiçek ve yapraklarını da çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanıyor ve tavsiye ediyordu. Gülgiller (Rosaceae) familyasından olan elma, pembe çiçekli bir ağacın meyvesi. Dünyanın en çok yetiştirilen meyve unvanını elinde tutan bu iştah kabartıcı meyve, her iki yarıkürenin ılıman iklim kuşağında yetişiyor. Kışın yapraklarını döken elma ağacının ya da ağaçcıkların almaşık dizili, yalın ya da loplu yaprakları var. Çiçekleri ise şemsiye biçiminde salkımlar oluşturuyor. Yumurtalığın ve çevresindeki dokunun etlenmesiyle oluşan meyvelerin boyutları, biçimleri ve renkleri, çeşide ve çevresel özelliklere bağlı olarak değişiklik gösteriyor; ama genellikle yuvarlar biçimli 50-100 mm çapında ve kırmızı, sarı ya da açık yeşil renkte. Çok güneşli ülkelerde yetiştirilen elmalar şekerli, daha az güneş gören ülkelerde ise ekşi oluyor. Starking; irice, genişçe külah biçiminde çiçek çukuru tarafı dilimli. Kabuğu kalın, gevrek ve parlak. Sarı zemin üzerine açık ve koyu kırmızı çizgili. Meyve eti kremsi beyaz, gevrek, tatlı ve güzel kokulu. Golden; külahımsı düzgün şekilli ve irice. Kabuğu gevrek fakat sert değil, parlak sarı renkli. Meyve eti yeşilimsi krem renkte, gevrek, sulu, tatlı. Granny Smith; kabuğu yeşil zemin üzerine hafif donuk sarı renkli. Meyvesi orta irilikte, sert ve sulu, kendine özgü mayhoş tatlı. Beacon; meyvesi orta irilikte, yuvarlak. Kabuk rengi koyu kırmızı. Meyve eti gevrek, sert, sulu, tatlı ve güzel aromalı. Mutsu; sarı renkli, golden tipi bir elma çeşidi olmakla birlikte ondan daha iri ve eti daha kaba dokulu. Elma, organizma için vazgeçilmez meyveler arasında sayılıyor. Bedenin dengesi için gerekli olan enzimler, yüzde 84 oranında su, şeker (glükoz ve früktoz) ve protein, vitamin (A,C,E) mineral ve madenler içeriyor; özellikle potasyum (100 gr elmada 120 mg),  kalsiyum, demir, fosfor, kükürt, klor, asit malik pektin. Genellikle, ısırarak yemek yerine, çeşitli endişelerle kabuğunu soyup atarız ne yazık ki oysa meyvenin en zengin yeri kabuğu. 100 gr elmada yaklaşık 55-60 kalori var. Bu zengin özellikleri olan, besleyici, yuvarlak meyvenin, sağlığımız üzerinde de inanılmaz olumlu etkileri var; toksinlerin vücuttan atılmasını sağlıyor, sinirleri ve adaleleri kuvvetlendiriyor, bedensel ve zihinsel yorgunluğu gideriyor, idrar söktürüyor, kanı temizliyor, kolesterolü düşürüyor, kabızlığı gideriyor, cildin canlı ve güzel kalmasını sağlıyor. 

 

 
🍎 Mitolojik Anlamı

- Yasak Meyve ve İlk Günah: Semavi dinlerde elma, Adem ile Havva’nın cennetten kovulmasına neden olan yasak meyve olarak bilinir. Bu bağlamda elma, Tanrı’nın koyduğu yasağın çiğnenmesini, insanın özgür iradesini ve bunun sonucunda gelen cezayı simgeler⁽¹⁾.

- Antik Yunan Mitolojisi: Elma, özellikle Altın Elma motifiyle öne çıkar. Eris’in (Uyuşmazlık Tanrıçası) düğüne davet edilmemesi üzerine tanrılar arasında kıskançlık yaratmak için attığı “en güzel kadına” ithaflı altın elma, Truva Savaşı’nın fitilini ateşlemiştir. Bu olayda elma, kaosun ve kaderin sembolüdür⁽²⁾.

- Kelt ve İskandinav Mitolojisi: Elma, ölümsüzlük ve yeniden doğuş ile ilişkilendirilir. Kelt mitolojisinde elma, öte dünyaya geçişin ve ruhsal dönüşümün sembolüdür. İskandinav tanrıçası Iðunn’un elma sepeti, tanrılara gençlik ve ölümsüzlük bahşeder⁽³⁾.

- Doğu Mitolojileri: Elma, doğurganlık, bereket ve bilgeliğin sembolü olarak kabul edilir. Çin mitolojisinde barışı ve huzuru temsil ederken, Orta Asya kültürlerinde tüm meyvelerin atası sayılır⁽⁴⁾.

---

📚 Edebi Anlamı

- Kafka’nın “Dönüşüm”ü: Franz Kafka’nın Gregor Samsa karakteri, babasının attığı elma ile yaralanır. Bu elma, hem aile içi şiddetin hem de toplumun bireye yüklediği suçluluk duygusunun sembolü haline gelir. Elma burada, bilginin ve farkındalığın bedeli olarak okunur⁽⁵⁾.

- Modern Edebiyat ve Sanat: Elma, erotizm ve dişil güçle de ilişkilendirilmiştir. Gustave Courbet’nin “Dünyanın Başladığı Yer” adlı tablosu, elmanın iç kesitinin kadın bedenine benzerliği üzerinden doğurganlık ve başlangıç temalarını işler⁽¹⁾.

- Sembolik Katmanlar: Elma, edebiyatta çoğu zaman arzunun nesnesi, bilinmeyene duyulan merak, ahlaki sınırların sorgulanması gibi temalarla iç içe geçer. Masallarda (örneğin Pamuk Prenses) zehirli elma, aldatıcı güzelliğin ve tehlikeli cazibenin simgesidir.