Maydanozgiller ailesinden olan kimyonun bilimsel adı
Cuminum cyminum’ dur. Şemsiye şeklinde açan çiçekleri 3-5 parçalı, pembe ve
küçüktür. Kimyonun tohumları, dikdörtgen şeklindedir. Aynı zamanda dereotu ve
maydanoz gibi sarı-kahverengi bir renge sahiptir. Kimyon bitkisi, 40 ile 60 cm’
ye kadar büyüyebilmektedir. Bir yolluk otsu bir bitki olan kimyonun kökleri
dallanma özelliğine sahiptir. Kimyonun tohumları genel olarak toz halinde
getirilmektedir. Dünyada en sık İran, Tacikistan, Fas, Mısır, Suriye,
Özbekistan, Hindistan, Meksika ve Şili’ de yetiştirilmektedir. Ülkemizde ise
Ege ve Karadeniz Bölgelerinde kültür olarak yetiştirilmektedir. Ayrıca kimyonun
Kuzey Afrika, Hindistan, Meksika, batı Çin ve Ortadoğu’ da oldukça yaygın bir
şekilde kullanılan bir baharattır.
Kimyon oldukça zengin bir bileşime sahip bir bitkidir.
Kimyonun yapısında; karbonhidrat, şeker, diyet lifi, yağ, protein, su, A
vitamini, Riboflavin (B2 Vitamini), Niasin (B3 Vitamini), B6 vitamini, Folat
(Vitamini B9), B12 vitamini, C vitamini, E vitamini, K vitamini, Kalsiyum,
Demir, Magnezyum, Fosfor, Potasyum, Sodyum ve Çinko bulunmaktadır.
Kimyonun
Faydaları Nelerdir?
1. Kan
Şekerini Dengeler
Düşük kan şekerini dengeleme özelliği ile özellikle
diyabet hastalarına oldukça büyük yarar sağlamaktadır. Deney hayvanları
üzerinden yapılan bazı çalışmalar sonucunda da kimyon tohumu ile beslenen
hayvanların hipoglisemi ve şeker hastalığı riskini azaldığı gözlenmiştir.
2. Astıma
Engel Olur
Kimyon, astıma neden olan mediatörleri içermektedir.
Bu sebep ile astımın daha az hasarlı ve hızlı geçmesine yardımcı olur.
3. Adet
Döngüsünü Düzenler
Kimyon kadınlar için de oldukça yararlı bir
baharattır. Adet döngüsünü düzenlemeye yardımcı olur. Her yaştan kadınlar adet
düzenini sağlamak için kimyonu kullanabilirler.
4. Saç Sağlığına
Olumlu Etkileri
Kimyonun içermiş olduğu zengin besinler ile saç
sağlığını korumada da olumlu etkileri bulunmaktadır. Bünyesinde 100′ den fazla
besin ve mineral barındıran kimyon, saçların daha sağlıklı uzamasını
sağlamaktadır. Ayrıca saç dökülmesine engel olmak, kepeği önlemek ve uzun,
parlak saçlara sahip olmak için çeşitli kürler de uygulanabilir.
5. Cilt
Sağlığına Faydaları
Kimyonun içermiş olduğu bol miktarda fosfor,
sivilceye, cilt dökülmesine ve benzeri sorunların giderilmesine yardımcı olur.
İçerdiği maddeler, toksinlerin boşaltım yoluyla dışarı atılmasını
sağlamaktadır. Kimyonun içerisinde cilde en çok zararı bulunan serbest radikalleri
ve toksitleri ortadan kaldırmaya yarayan bileşenler bulunmaktadır. Bu nedenle
cilt üzerindeki olumlu etkileri oldukça fazladır. Kimyonun içermiş olduğu
E vitamini ciltte meydana gelen egzama ve mantar gibi cilt ve alerjik
hastalıklarının önüne geçilebilir. Hatta bazı sağlık uzmanları sedef
hastalığında da kimyonun faydalı olduğunu savunmaktadır. Bol miktarda
diyetlifi içerdiği için cildi toksinlerden de temizler.
Kimyon suyu ile banyo yapılması durumunda da cilt ve
deride meydana gelen kaşıntı ve döküntü gibi sorunların çözümüne de yardımcı
olabilmektedir. Kimyon suyunu içmek, avuç ve ayak tabanlarında meydana gelen
yanma hissini ortadan kaldırabilir. Ayrıca sirke ile uygulandığında ciltte
oluşan akne ve siyah noktaların engellenmesine yardımcı olmaktadır.
6. Demir
İhtiyacını Karşılar
Doğal bir demir deposu olan kimyon, bu özelliği ile
anemi hastalarının yardımına koşmaktadır. Kimyonda bulunan demir içeriği anemi
hastalarındaki kansızlığı tedavi etmeye yardımcı olan hemoglobin içeriği
bakımından oldukça zengindir. Aynı zamanda vücudun hücrelere oksijen taşımasına
yardımcı olmaktadır.
7. Kanser
İle Mücadele Eder
Kimyonun içermiş olduğu antioksidan kompleksi serbest
radikallere engel olarak kansere yakalanma riskini azaltır. İçinde bulunan
eugenol ve limonen aldı bileşiklerin antitümör etkisi bulunur. Ayrıca C ve
A gibi antioksidan vitaminlerden de zengindir, bunlar da kanserlerden korunmaya
yardımcı olmaktadırlar. Kimyon otu özellikle meme ve kolon kanserine yakalanma
riskini azaltabilir.
8.
Bağışıklık Sistemini Güçlendirmeye Yardımcı Olur
Serbest radikallere karşı etkili antioksidan ve yabancı
maddeler içermesi sebebi ile hastalıkla mücadele etmede önemli bir faktör
oluşturmaktadır.
9. Sindirim
Sistemini Düzenler
Kimyon, Orta Doğu ülkeleri başta olmak üzere bazı
ülkelerde sindirim sorunlarına karşı sık kullanılan bir baharattır.
Karaciğerin daha fazla safra üretmesine katkıda bulunarak gıda yoluyla alınan
yağın yağın daha hızlı sindirilmesine yardımcı olur. Kimyona aromasını
veren kumin aldehit adlı bileşik tükürük salgısını arttırarak daha ağızda
sindirimi başlatır.
Ayrıca “Indian Journal of Medical Research” adlı
bilimsel dergide 2005 yılı sonuçlarına göre de sindirim güçlüğü ve ishal gibi
sorunların çözülmesinde doğal bir yöntem olarak kullanılabilir.
10.
Laktasyon
Özellikle emziren anneler için kimyonun faydası çok
büyüktür. Yapısında bulunan timol adlı bir bileşik, meme bezlerinin salgıyı
arttırarak süt salgı ve miktarının artmasını sağlamaktadır. Aynı zamanda demir
ve kalsiyum için de iyi bir kaynaktır. Bu nedenle emzirme dönemindeki
kadınların kullanması olumlu gelişme gösterebilir.
11.
Uykusuzluk
Kimyon, uykusuzluğa sebep en önemli etken olan
sinidirim sisteminin çözülmesine yardımcı olmaktadır. Bu nedenle dolaylı olarak
uykusuzluk problemine fayda sağlayabilir. Kimyonun uykusuzluğa sadece dolaylı
yoldan değil direkt olarak da faydası bulunuyor. Kimyon tohumları ile
hazırlayabileceğiniz çay uykusuzluk probleminizin çözülmesini sağlayabilir.
Uykusuzluk için kimyon çayı tarifi: Bir fincanın içerisine 1 tatlı kaşığı kimyon ekleyerek
kaynatın. Ardından 5 dakika demlenmesini bekleyin ve süzün. Ayrıca bal ilavesi
tatlandırabilirsiniz.
12. Basura
İyi Gelir
Hemoroid ya da basur rahatsızlığının tedavisinde de
kimyon kullanılabilir. Kimyonun içeriğindeki diyet posası, gaz giderici,
antifungal ve antimikrobiyel özellikleri sayesinde laksatif bir etki
yaratmaktadır. İçinde bulunan kumin aldehit ve pirazin denilen uçucu yağlar
tedavi sürecinde etkili olabilir.
13. Soğuk
Algınlığında Etkili
Kimyonun yapısında bulunan esansiyel yağlar viral
enfeksiyonlara karşı etki göstermektedir. Soğuk algınlığı bilindiği üzere
bağışıklık sisteminin zayıfladığı durumlarda görülen viral bir enfeksiyon
hastalığıdır. Bu nedenle kimyon soğuk algınlığına karo da etkili bir
baharattır.
Aynı zamanda öksürüğe de iyi gelen kimyon, içerisinde
demir ve C vitamini bulunan oldukça faydalı bir baharattır.
Kimyon Nasıl
Kullanılır?
Faydaları saymakla bitmeyen kimyonu mutfağımızın pek
çok alanında kolay bir şekilde kullanabiliriz. Özellikle yemeklere oldukça hoş
bir aroma vermesi sebebi ile kırmızı et ve tavuk yemeklerinde sıklıkla
kullanılabilir. Sadece et yemeklerinde değil hamur işinde ve sebze yemeklerinde
de kimyon kullanılmaktadır. Acı bir baharat olması sebebi ile yemeklerde
kullanırken dikkat edilmelidir. Aksi durumda yemeğin tadını bozabilir.
Kimyon ayrıca çay olarak da tüketilebilmektedir. Aşırı
tüketimi tehlikeli olabileceği için dikkatli olunmasında fayda bulunmaktadır.
Kimyonun Yan
Etkileri
Kimyonun da her bitkide olduğu gibi yararlarının yanı
sıra bazı zararları ya da yan etkileri de vardır. Kimyonun uyarıcı
özelliğinden dolayı fazla miktarda tüketilmesi sakıncalı olabilir. Uyarıcı
özelliği ile sindirim ve dolaşım sistemi kaslarını uyarabilir. Aynı zamanda
rahim kaslarının da uyarılmasını sağladığı için hamilelerin tüketmesi uygun
görülmemektedir. Hamilelik dışında sindirim sistemi rahatsızlığı olan
kişilerin de kimyonu kontrollü bir şekilde tüketmeleri gerekir. Ülser, gastrit
ve kolit gibi rahatsızlığı bulunan kişilerin kimyonu kullanmadan önce doktora
danışmasında fayda vardır.
Bazı kaynaklarda ise kimyonun bağımlılık etkisi yaptığı da
belirtilmektedir. Bu nedenle kimyon tüketirken dikkatli olunmalıdır. Aksi
taktirde bağımlılık, kusma ve baş dönmesi ile sonuçlanabilmektedir. Adet
sancısına faydalı olmasıyla da bilinen kimyon farklı bünyelerde farklı etkilere
de sebep olabilmektedir. Bazı sağlık uzmanları da adet kanamasını arttırdığını
öne sürmüşlerdir. Tüm nedenlerden dolayı kimyonu fazla miktarda
kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışmalısınız.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder