* Gerçekçi Tip: Bu insanlar
el ile yapılan işleri tercih eder; nesneleri, alet ve makineleri, hayvanları
üretim amacı ile kullanmaya önem verirler. Alet ve makineleri çalıştırmaktan,
bitki ve hayvan üretmekten zevk alırken, sosyal ve zihinsel faaliyetlerden
hoşlanmazlar. Holland’ın tipolojisinde “R”
harfi ile tanımlanan gerçekçi kişilik tipine sahip bu insanlar, daha çok
mekanik işlerden hoşlanmakta ve çeşitli aletler kullanarak tamirat yapmayı
sevmektedirler. Tercih ettikleri işler arasında
marangozluk, araç sürücülüğü, çiftçilik, pilotluk, sporculuk, denizcilik,
mühendislik, elektrikçilik ve makinistlik, mekanik yeteneği ve ilgisi
gelişmiş, atletik
yapılı, açık havada çalışmaktan zevk alan kişilerdir.
* Araştırıcı Tip: Bu gruptaki insanlar Holland’ın tipolojisinde
“I” harfi ile tanımlanan kişiler daha çok doğal ve sosyal olayların nedenlerini
anlamaktan, onları sistematik bir şekilde gözlemekten, araştırmak, tahmin
etmek, kontrol etmek ve soyut kavramlarla uğraşmaktan hoşlanırlar. İçe dönük
bir kişilik yapısına sahip olan araştırıcı tiplerin soyut düşünme yetenekleri
çok gelişmiş olup, ilgi alanları bilimsel çalışmalardır. Mesela psikolog,
mikrobiyolog, biyolog, bilim insanı, mühendis, kimyager olarak çalışabildikleri
gibi, herhangi bir şirketin araştırma ve geliştirme departmanında
araştırmacılık yapmak da bu kişilik tipine sahip kişiler için son derece
uygundur
* Sosyal Tip: Bu gruptaki
bireyler Holland’ın tipolojisinde “S” harfi ile tanımlanan kişiler yardım
etmeye, başkalarını bilgilendirmeye, onlara bir şeyler öğretmeye, eğitmeye,
geliştirmeye, hizmet etmeyi, danışmanlık yapmayı, ikna etmeye ve aydınlatmaya
önem veririler ve severler. Sosyal ilgileri güçlü olan bu kişiler psikolog, din
adamlığı, danışmanlık, eğitim denetçiliği, rehber öğretmen gibi meslekleri
tercih ederler.
* Gelenekçi Tip: Bu grup Holland’ın tipolojisinde “C” harfi ile tanımlanan kişilerdir.
, rutin işlerden hoşlanırlar ve standartların
uygulanmasını isterler, belirsiz ortamlardan ise sürekli kaçınırlar. Verilerle ilgilenmekten
ve bunları sistematik bir şekilde işlemekten, örneğin kayıt tutma, yazıları
dosyalarına yerleştirmekten hoşlanırlar. Büro işleri ve hesaplama başlıca ilgi
alanlarını oluşturur. Belli başlı yetenekleri ayrıntıyı algılama ve
hesaplamadır. Sorumluluk sahibi, ağır başlı,
dengeli ve güçlü kişilerdir. Muhasebe ve denetçilik ile kamuda yöneticilik,
vergi uzmanlığı, geleneksel kişilik tipindeki insanlar için uygun olabilecek
meslekler arasında sayılabilir
* Girişimci Tip: Holland’ın tipolojisinde “E” harfi ile tanımlanan
bu kişilerdir. İnsanları ikna etmekten ,yönetmekten, ekonomik çıkar elde etmek
ya da bir hedefe erişmek için insanları etkilemekten ve hatta kontrol ederek
onları yönlendirmekten hoşlanırlar. Dışa dönük, liderlik, enerjik, gücü elinde
tutmayı seven, kişiler arası iletişim ve
ikna etme özelliklerini sahip olan bu kişilerdir. Avukatlık, satıcılık, politikacılık, ekonomistlik
pazarlama, hukuk gibi alanlarda çalışabilirler. Herhangi bir şirkette
yöneticilik ve genel müdürlük gibi meslekler, girişimci kişiliğe sahip olan
insanlar için uygun olabilecek işler arasında yer alır
* Sanatçı
Tip: Holland’ın tipolojisinde “A” harfi ile tanımlanan
kişilerdir. Hep aynı şekilde yapılan, biteviye işlerden hoşlanmazlar. Net,
sistemli ve belirli olmayan şeylere yönelirler. Bağımsız, kendini ifade eden,
yaratıcılık özellikleri gelişmiştir. Kişiler edebiyat, sanat veya müzik ile ilgilidirler. Genelde içe dönük, duygusal ve
hassas olan bu kişiler geniş bir hayal gücüne sahip olup, sanata, müziğe,
edebiyata ve estetiğe düşkündürler. Bu çerçevede müzisyenlik, tiyatro
sanatçılığı, artistlik, iç mimarlık, dekoratörlük, modelistlik, kompozitörlük
severek yapabilecekleri işler arasında sayılabilir
Holland bireylerin hangi tipe
girdiğini belirlemek için Kendini Araştırma Envanteri adı verilen bir
ölçme aracı geliştirmiştir. Bu envantere verdiği yanıtlara göre, birey 6 tür
puan almaktadır. Bu puanlar altı tipin her birine karşı gelmektedir. Kişi bu
altı tipe özgü puanlardan hangisinde en yüksek değeri almışsa birinci derecede
o tipi temsi ediyor demektir. Ancak salt bir tipe özgü insan sayısı çok azdır.
İnsanları çoğu birden fazla tipin özelliklerine sahiptir. Aldığı puanlar en
yüksekten aşağı doğru sıralanarak, kişilik örüntüsü üç harfle belirtilmektedir.
Bir kişilik örüntüsü ayrışmış veya ayrışmamış olabilir. Ayrışma, bir kişilik
profilinde altı tipten bir veya ikisinin diğerlerinden daha yüksek bir puanla
ifade edilmesidir. Bir kişinin profili ne kadar ayrışmışsa onun tercihlerini
tahmin etmek mümkün olacaktır.
Holland’a göre insanlar belli bir
kalıtımsal donanımla dünyaya gelirler ve çevre ile etkileşim esnasında ilgiler
gelişir. Bu konuda anne ve babalar en önemli rolü oynarlar. Her ana baba belli
bir tipi temsil eder ve çocuğuna o tipe özgü gelişim olanakları sağlarlar.
İnsanlar
farklı kişilik yapılarındadır. İnsanın kişilik yapısı doğumdan itibaren çevre
ile birlikte gelişmeye ve şekillenmeye başlar. Bu sayede kişinin değer
yargıları gelişir ve kişilik oluşur.
Bu kişilik yapılarını sınıflandırdığımızda
gerçekçi, araştırıcı, sanatçı, girişimci, gelenekçi, sosyal olarak 6 ana başlık
içinde toparlayabiliriz.
Meslek
seçimlerimizde aslında kişiliğimizle doğru orantılıdır. Ancak kariyerimizin
başında iken hangi tip kişiliğe sahip olduğumuzu bilmek güçtür. Aslında bu
durumu ortaya çıkarabilmek için yaşamak ve denemek gerekir. Bu şekilde kişi ne
yapmak istediğini anlayabilir ve başarılı olabileceği alanı belirleyebilir.
Hangi
tip kişiliğe sahip olduğumuzu bilmemizin başka türlü yolları da vardır. Kişinin
nelerden hoşlandığını kendisine sorarak öğrenebiliriz. Ancak burada şöyle bir
sıkıntı doğmaktadır. Kişinin toplumsal değerlere göre bir seçim yapması ve
kendi kişiliğini yansıtmaması. Böyle bir durumda kişi yanlış mesleği seçecek ve
başarısız ve mutsuz olacaktır. Hangi tip kişiliğe uygun olduğumuzu belirlemenin
bir yolu da envanter yöntemidir. Sahip olduklarımız, yapmak istediklerimiz,
eğilimlerimiz. Bu daha gerçekçi ve daha güvenilir bir yöntemdir.
Bu
kapsamda kişinin başarılı olmasının yolu kendini tanıması ya da tanımasına
yardımcı olunmasıdır. Bu sayede kişi doğru işi seçebilecek ve başarılı ve
tatmini yüksek bir yaşam sürecektir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder