26 Mart 2020 Perşembe

Holland’ın tanımladığı kişilik tipleri:

* Gerçekçi Tip: Bu insanlar el ile yapılan işleri tercih eder; nesneleri, alet ve makineleri, hayvanları üretim amacı ile kullanmaya önem verirler. Alet ve makineleri çalıştırmaktan, bitki ve hayvan üretmekten zevk alırken, sosyal ve zihinsel faaliyetlerden hoşlanmazlar. Holland’ın tipolojisinde “R” harfi ile tanımlanan gerçekçi kişilik tipine sahip bu insanlar, daha çok mekanik işlerden hoşlanmakta ve çeşitli aletler kullanarak tamirat yapmayı sevmektedirler.  Tercih ettikleri işler arasında marangozluk, araç sürücülüğü, çiftçilik, pilotluk, sporculuk, denizcilik, mühendislik, elektrikçilik ve makinistlik, mekanik yeteneği ve ilgisi gelişmiş, atletik yapılı, açık havada çalışmaktan zevk alan kişilerdir.
* Araştırıcı Tip: Bu gruptaki insanlar Holland’ın tipolojisinde “I” harfi ile tanımlanan kişiler daha çok doğal ve sosyal olayların nedenlerini anlamaktan, onları sistematik bir şekilde gözlemekten, araştırmak, tahmin etmek, kontrol etmek ve soyut kavramlarla uğraşmaktan hoşlanırlar. İçe dönük bir kişilik yapısına sahip olan araştırıcı tiplerin soyut düşünme yetenekleri çok gelişmiş olup, ilgi alanları bilimsel çalışmalardır. Mesela psikolog, mikrobiyolog, biyolog, bilim insanı, mühendis, kimyager olarak çalışabildikleri gibi, herhangi bir şirketin araştırma ve geliştirme departmanında araştırmacılık yapmak da bu kişilik tipine sahip kişiler için son derece uygundur
 * Sosyal Tip: Bu gruptaki bireyler Holland’ın tipolojisinde “S” harfi ile tanımlanan kişiler yardım etmeye, başkalarını bilgilendirmeye, onlara bir şeyler öğretmeye, eğitmeye, geliştirmeye, hizmet etmeyi, danışmanlık yapmayı, ikna etmeye ve aydınlatmaya önem veririler ve severler. Sosyal ilgileri güçlü olan bu kişiler psikolog, din adamlığı, danışmanlık, eğitim denetçiliği, rehber öğretmen gibi meslekleri tercih ederler.
* Gelenekçi Tip: Bu grup Holland’ın tipolojisinde “C” harfi ile tanımlanan kişilerdir. , rutin işlerden hoşlanırlar ve standartların uygulanmasını isterler, belirsiz ortamlardan ise sürekli kaçınırlar. Verilerle ilgilenmekten ve bunları sistematik bir şekilde işlemekten, örneğin kayıt tutma, yazıları dosyalarına yerleştirmekten hoşlanırlar. Büro işleri ve hesaplama başlıca ilgi alanlarını oluşturur. Belli başlı yetenekleri ayrıntıyı algılama ve hesaplamadır. Sorumluluk sahibi, ağır başlı, dengeli ve güçlü kişilerdir. Muhasebe ve denetçilik ile kamuda yöneticilik, vergi uzmanlığı, geleneksel kişilik tipindeki insanlar için uygun olabilecek meslekler arasında sayılabilir
* Girişimci Tip: Holland’ın tipolojisinde “E” harfi ile tanımlanan bu kişilerdir. İnsanları ikna etmekten ,yönetmekten, ekonomik çıkar elde etmek ya da bir hedefe erişmek için insanları etkilemekten ve hatta kontrol ederek onları yönlendirmekten hoşlanırlar. Dışa dönük, liderlik, enerjik, gücü elinde tutmayı seven,  kişiler arası iletişim ve ikna etme özelliklerini sahip olan bu kişilerdir.  Avukatlık, satıcılık, politikacılık, ekonomistlik pazarlama, hukuk gibi alanlarda çalışabilirler. Herhangi bir şirkette yöneticilik ve genel müdürlük gibi meslekler, girişimci kişiliğe sahip olan insanlar için uygun olabilecek işler arasında yer alır
* Sanatçı Tip: Holland’ın tipolojisinde “A” harfi ile tanımlanan kişilerdir. Hep aynı şekilde yapılan, biteviye işlerden hoşlanmazlar. Net, sistemli ve belirli olmayan şeylere yönelirler. Bağımsız, kendini ifade eden, yaratıcılık özellikleri gelişmiştir. Kişiler edebiyat, sanat veya müzik ile ilgilidirler. Genelde içe dönük, duygusal ve hassas olan bu kişiler geniş bir hayal gücüne sahip olup, sanata, müziğe, edebiyata ve estetiğe düşkündürler. Bu çerçevede müzisyenlik, tiyatro sanatçılığı, artistlik, iç mimarlık, dekoratörlük, modelistlik, kompozitörlük severek yapabilecekleri işler arasında sayılabilir
Holland bireylerin hangi tipe girdiğini belirlemek için Kendini Araştırma Envanteri adı verilen bir ölçme aracı geliştirmiştir. Bu envantere verdiği yanıtlara göre, birey 6 tür puan almaktadır. Bu puanlar altı tipin her birine karşı gelmektedir. Kişi bu altı tipe özgü puanlardan hangisinde en yüksek değeri almışsa birinci derecede o tipi temsi ediyor demektir. Ancak salt bir tipe özgü insan sayısı çok azdır. İnsanları çoğu birden fazla tipin özelliklerine sahiptir. Aldığı puanlar en yüksekten aşağı doğru sıralanarak, kişilik örüntüsü üç harfle belirtilmektedir. Bir kişilik örüntüsü ayrışmış veya ayrışmamış olabilir. Ayrışma, bir kişilik profilinde altı tipten bir veya ikisinin diğerlerinden daha yüksek bir puanla ifade edilmesidir. Bir kişinin profili ne kadar ayrışmışsa onun tercihlerini tahmin etmek mümkün olacaktır.
Holland’a göre insanlar belli bir kalıtımsal donanımla dünyaya gelirler ve çevre ile etkileşim esnasında ilgiler gelişir. Bu konuda anne ve babalar en önemli rolü oynarlar. Her ana baba belli bir tipi temsil eder ve çocuğuna o tipe özgü gelişim olanakları sağlarlar.
İnsanlar farklı kişilik yapılarındadır. İnsanın kişilik yapısı doğumdan itibaren çevre ile birlikte gelişmeye ve şekillenmeye başlar. Bu sayede kişinin değer yargıları gelişir ve kişilik oluşur.
 Bu kişilik yapılarını sınıflandırdığımızda gerçekçi, araştırıcı, sanatçı, girişimci, gelenekçi, sosyal olarak 6 ana başlık içinde toparlayabiliriz.
Meslek seçimlerimizde aslında kişiliğimizle doğru orantılıdır. Ancak kariyerimizin başında iken hangi tip kişiliğe sahip olduğumuzu bilmek güçtür. Aslında bu durumu ortaya çıkarabilmek için yaşamak ve denemek gerekir. Bu şekilde kişi ne yapmak istediğini anlayabilir ve başarılı olabileceği alanı belirleyebilir.
Hangi tip kişiliğe sahip olduğumuzu bilmemizin başka türlü yolları da vardır. Kişinin nelerden hoşlandığını kendisine sorarak öğrenebiliriz. Ancak burada şöyle bir sıkıntı doğmaktadır. Kişinin toplumsal değerlere göre bir seçim yapması ve kendi kişiliğini yansıtmaması. Böyle bir durumda kişi yanlış mesleği seçecek ve başarısız ve mutsuz olacaktır. Hangi tip kişiliğe uygun olduğumuzu belirlemenin bir yolu da envanter yöntemidir. Sahip olduklarımız, yapmak istediklerimiz, eğilimlerimiz. Bu daha gerçekçi ve daha güvenilir bir yöntemdir.
Bu kapsamda kişinin başarılı olmasının yolu kendini tanıması ya da tanımasına yardımcı olunmasıdır. Bu sayede kişi doğru işi seçebilecek ve başarılı ve tatmini yüksek bir yaşam sürecektir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder