23 Ağustos 2016 Salı

FOTOSAFARİ


Fotoğraf plastik sanatların bir kolu, sayfalarca yazı yazarak yapamayacağınızı bazen tek kare fotoğrafta anlatma imkanı bulursunuz. Fotoğrafı çekene de, bakana da mutluluk verir bu anlatım. "Ne var ki fotoğraf sadece makine ile çekilmez"...

Türkiye'nin tarihi, doğası, kültürü böylesine zengin olunca, fotoğrafçılar için eşi bulunmaz bir konu çeşitliliği de beraberinde geliyor. İster yabancı, ister Türk; ülkemizi gezen turistler, kendilerine ilginç gelen her konuyu görüntülüyor yada kaydediyor. Özetle Türkiye, eşi bulunmaz bir "Foto safari" ülkesi olarak da yerini alıyor. Foto safari’ye çıkanlar, değişik açılar bulmak, farklı kareler yakalamak adına rehberin anlattıklarını bile dinlemekten feragat eder, hareket saatine hep geç kalırlar. Bu gezilerde eğer rehber, fotoğrafa uygun otantik bir konu, az rastlanır bir açı yada iyi bir manzara gösterirse gönül bağı kurulmuş ve bu uğurda tüm yorgunluk, olumsuz hava koşulları gibi pürüzler unutulmuş olur...
Foto safarilerde sokak satıcıları, insan portreleri, yöresel özellik taşıyan folklorik konular, el sanatları hep ilgi çeker; Fakat doğa fotoğrafları, gün doğum ve batımları, doğal yaşamdan enstantaneler hemen her fotoğrafçıda "Zamanı dondurmak" adına farklı heyecanlar yaşatır.

TÜRKİYEDE FOTO SAFARİ İÇİN İDEAL MEKANLAR

KLASİK KONULAR

Klasik konularda örneğin "Evler, konaklar, yalılar" objektiflere sığdırılması zor da olsa, en çok ilgi duyulan konular arasında yer alır. Yozlaşmadan günümüze gelebilmiş ve adeta birer "Çekim Platformu" niteliği taşıyan yörelerimizden ilk akla gelenler şöyle sıralanabilir: Safranbolu, Yörük Köyü, Taraklı, Göynük, Mudurnu, Bursa, Cumalıkızık, Mudanya, Afyon, Urfa, Hatay, Mardin evleri, Ayvalık Cunda Adası, Ankara, Antalya, Kaleiçi Evleri, İstanbul Boğazındaki yalılar ve köşkler detaycı fotoğrafçılar için; Ayvalık Cunda Adası örneğinde görüldüğü gibi Rum mimarisi taş evlerin kapı tokmağından, dökme demir balkon, pencere parmaklıkları detaylarına kadar görüntüleyebiliyorlar. Ankara, Antalya Kaleiçi Evleri turistik merkezlerde olması nedeniyle ilgi çeker. Kiremitsiz çatılarıyla kesme taş işçiliğinin en güzel örneklerine sahip olan Mardin Evleri araç girmeyen, çöp toplama dahil taşımacılığın at, eşek ve katırlarla yapıldığı gizemli tünellerden oluşan sonu görünmeyen daracık, kademeli sokakları dini yapı anıtları fotoğraf karelerini çoğaltacak güzelliktedir. Mimari konulara eklenen antik eserler, tarihi ören yerleri yelpazeyi genişletir.

ARKEOLOJİ
Ülkemizin farklı kültür ve medeniyetlere ev sahipliği yapması foto röportaj, belgesel ve film ustalarına olağanüstü imkanlar sağlıyor. İstanbul Antoloji Müzesi, Antalya Müzesi, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Selçuk Efes gibi müzelerde çeşitli ışık efektleriyle aydınlatılıp sergilenen eserler yabancılar için bir tür "Türkiye davetiyesi" yerine geçiyor.

AÇIK ALANLAR
Foto safarilerde ilk akla gelen açık mekanların başında Kapadokya bölgesi gelir. Her adımda değişen kompozisyon ve peyzaj zenginliği mevsimsel renklerin katkısı, iklimsel değişikliklere; yöre insanlarıyla yaşam biçimleri de eklenince, fotoğraf sanatı için eşi bulunmaz bir güzellik ortaya çıkıyor. Farklı yüzey şekilleri arasındaki kiliseler, üzüm kütükleri, çiftçiler, at arabaları, toprak çömlek ve kapların yapım aşamaları, Köyceğiz Gölü ve çevresi, Dalyan Sazlıkları, İztuzu Kumsalı, Kaplıcalar, Caretta Caretta kaplumbağaları safaricilerin ilgisini çeken diğer konular...
Türkiye'nin farklı kuş türlerinin bir arada görülebildiği ender ülkelerden biri olması, kuş gözlemciliğinin yanı sıra kaplumbağa, fok balığı gibi nesilleri tükenmekte olan canlı türlerini de gündeme getiriyor. Ülke faunası bu denli ilgi görürken foto safariyi floraya çevirenler de bulunuyor. Karadeniz yayları, Uludağ'ın alpin çiçekleri, Kaz Dağları, Torosların şifalı otları, çiçekleri, Göksu Deltası'nın endemik bitkileri, yakın plan (Makro) çekimler için geniş imkanlar sunuyor. Safari konusunun uzmanlık isteyen diğer alanlarına göz atacak olursak Milli Parklar, kanyon geçişleri, mağaralar, dağcılık, balonlu uçuşlar, Ege, Akdeniz kıyılarında dalış, krater gölleri, hava ve sualtı fotoğrafçıları için emsalsiz kompozisyonlar oluşturuyor.

GÜN DOĞUMU VE BATIMI
Başta Japonlar olmak üzere şölen niteliği taşıyan bir başka foto safari konusu da günbatımları. Ayvalık Şeytan Sofrası, Sandras Dağları, Ölemez Tepesi, Köyceğiz Gölü, Side, Alanya, Adrasan, Amasra, Sinop ve Anadolu'nun batıdaki en uç noktası olan Babakale... Bu yörelerimizin kiminde doğan günü, kiminde ise günbatımını görüntülemek büyük heyecanlar yaratır... Ufuk hattına yaklaşan güneş, adeta batmak istemez gibi yavaşlar, nazlanır, yansıması suya vurur, erir gider, yeri göğü kızıla boyar. Bu şölende deklanşör sesleri birbiri ardına duyulur. Esas seremoni ise Nemrut Dağı'nda yaşanır. Gece yarısı Kommagene Krallığı'nın mekanı Nemrut dağı tepesine çıkanlar; fotoğraf sehpalarını kurar, makinelerini, açılarını ayarlar, hazırlıklarını tamamlar, battaniyelere sarılıp, Urfa üstünden ilk ışıklarını beklemeye başlarlar. Yavaş yavaş şafak söker, tan ağırır, gökyüzü çatırdarcasına ışık huzmeleriyle aydınlanmaya başlar... Bu resmen günün doğumudur! Güneşin ucunun görünmesiyle de fotoğraf kareleri birbirini takip eder. Gün batımında ise Nemrut'un zirvesi kırmızıya boyanır. Işık, heykelleri okşarcasına aydınlatır, hava karadıkça gizem artar, ışık biter, deklanşörler susar! Fotoğraf plastik sanatların bir koludur. Sayfalarca yazı yazarak yapamayacağınızı, bazen tek kareyle anlatma imkanı bulursunuz. Fotoğrafı çekene de bakana da heyecan verir bu anlatım. Ne var ki fotoğraf sadece makineyle çekilmez...



FOTOĞRAF TEKNİKLERİ

* Fotoğrafları iyi yada kötü yapan çeşitli etkenler bulunur. Fotoğrafın güzelliğinde teknik kadar kişinin yaptığı işi sevmesinin de büyük rolü vardır. Beyin, yürek ve gözün birleşmesi fotoğraf karesine yansırken şimdi de dikkat edilmesi gereken noktalara ana hatlarıyla bakalım.

* Fotoğrafta anlatmak istenen neyse fotoğraf onu anlatmalı, kompozisyon olmalı, mesaj taşımalı.

* Fotoğraf karesi içinde önemli olan kademe neresi ise netlik oraya yapılmalı, derinlik sahası için diyafram ayarını iyi hesaplayıp gereken değer kullanılmalı. Kısık diyaframlar; f11, f16, f22 gibi değerler kullanıldığında derinlik sahası artar ve kademelerin hepsi nitelik kazanır. Bazen bu, objenin fona karışıp etkisinin, öneminin azalmasına neden olabilir.

* Konuya uygun objektif seçilmeli. Çekilecek obje bir portre ise buna nasıl geniş açılı objektif kullanmak yadırganırsa, geniş mekanlar içinde konuyu tele objektife sığdırmaya çalışmak anlatım başarısını engeller.

* Objektif kadar önemli olan bir başka faktör de makine içine konulacak filmin karakter ve performansıdır. Kuvvetli ışıklarda düşük asalı filmler, karanlık mekanlarda, hareketli konularda ise yüksek asalı filmler seçilmelidir.

* Fotoğrafı terbiyeli kılan etkenler arasında, fotoğraf karesi içine alınan objenin simetriği, perspektifi de büyük önem taşır. Obje fotoğraf karesi içine iyi yerleştirilmiş midir? Yapılan yerleştirmede filmin kullanım sahası başarılı mıdır?

* Çekilen konuda neler fotoğraf karesi içine sığdırılmış neler dışarıda bırakılmış, kadraj istenen ölçülerde midir? Kare içine alınan objelerin kesim yerlerine dikkat edilmiş midir? Şartlar ne olursa olsun, bayrak, heykel, kafa, tablo gibi objeler asla kesilmez. Bunlar ya fotoğraf karesi içinde tamamı görülür yada hiç görülmez.

* Fotoğrafı iyi yapan bir özellikte fotoğraf dengesidir. Dengeyi cisim dengesi ve renk dengesi olarak ikiye ayırmak mümkündür. imkan nispetinde kullanım sahası içine yapılan yerleştirmede objelerin homojen dağılımı ön planda tutulmalıdır. Tüm objeler bir kenarda toplanıp fotoğrafın diğer bölümü boş kalmışsa ve tüm objelere karşılık dengeyi koyacak küçük bir hareket veya renkle denge kurulamamışsa fotoğraf dengesiz demektir. Fotoğraf karesi bir tarafa sarkar bir başka deyişle bakışlar, objelerin sıkışık bulunduğu bölümde yoğunlaşır, dikkat buraya toplanır. Bu hata cisim dengesinde olduğu gibi renk dengesinde de yaşanabilir. Çarpıcı renkler kırmızılar, yeşiller, sarılar bir tarafta toplanırsa bu defa da renk dengesi kurulamamış olur.

* Tüm detaylara, kurallara dikkat eden fotoğrafçının fotoğrafı ne zaman çekeceği de önemlidir. Fotoğrafta zamanlama altında konu incelenirse fotoğrafı filmin ışığı görme hızı (enstantane) ne olmalı gibi sorular çıkar. Konu bir spor karşılaşması olup bir gol fotoğrafı çekiliyorsa top ağı şişirmişken havadayken çekilen makbul an "gol fotoğrafı" topun yere düştükten sonraki n ise gol sonrası fotoğrafı olarak nitelenir. Bu yarış fotoğrafı veya uçan bir kuş fotoğrafı da olabilir. Yarış aracının veya kuşun fotoğraf karesi üzerinde aldığı yer denge, kadraj, yerleştirme gibi bir çok etkene tesir edecektir. Bu tip konularda enstantane yüksek olur perde çabuk açılır kapanırsa hareketli obje net, gerektiği hızda açılmışsa durağan objeler net, hareket halindekiler flu bir görünüm kazanır. Objenin çekimi için en uygun ortam ve zaman nedir? Yıl, mevsim, klimatik ortam bile fotoğraf kalitesine etki yapar. Işık efektleri, gölge boyları, ışık saatleri fotoğrafı artistik yapan özelliklerdir. Konu veya manzara her an çekebilir fakat yağmur sonrası açan güneş ışıklarıyla sıcak bir yaz günü çekilen fotoğrafta inanılmaz farklar oluşur. Sıcak, buharlaşma, sis, rüzgar, netliğe ışık kırılmalarına etki yapan faktörlerdir.

* Gün ışığı film kullanırken yeterli ışık gücüne ulaşmak gerekir. 3200 Kelvin ışık gücünün altına inildiğinde gerçek renklerde sapmalar başlar, özellikle sabahın ilk saatleri, akşamın son ışıkları bu güçte ışıklardır. sarı renkler daha ön plana çıkar ve bu asil ışıklarda farklı renkler elde edilir. Fotoğrafta ışık kullanımındaki başarı ortaya çıkar. Orada kazanır, orada kaybedilir. Öğlen saatlerinde güneşin tam tepeye çıktığı ışıkların dik ve sert indiği zamanlarda ışık şiddeti de 3500 kelvini geçmiştir. Bu defa da mavi renkler patlar yaz aylarında 11:00-16:00 saatleri arası makbul değildir. Sert ve koyu gölgeler oluşur, yansımalar rahatsız edici boyutlara ulaşır, diyafram ayarlarında bir yerden yansıyan ışıklar yanılmalara neden olur.

* Zoom objektifler genellikle objenin ve fotoğraf çeken kişinin hareket halinde bulunduğu durumlarda daha çok işe yarar. Örneğin bir bisiklet yarışını herhangi bir araç ile takip ediyorsanız, kompozisyon sürekli hareket halindedir ve kadraj sürekli değişim gösterir. Zoom objektifler sayesinde istenmeyen bölümler kadraj dışında bırakılır ve fotoğraf karesi içinde yer alan kompozisyonu yeniden kesilmeye gerek bırakmaz. Zoom objektifler içinde fix tele objektiflere göre daha fazla element bulunduğu için, ışık bu merceklerden geçerken daha fazla kırılma gösterir ve içinde daha az element olan fix objektif kalitesini vermez fakat tek objektifte taşıdığı değerler sayesinde makro, geniş açı, tele objektif değerlerine sahip olunabilir Zoom objektiflerle çeşitli denemeler de yapılabilir. Makinenin enstantane ayarını düşük tutup, optülatörün açılıp kapanma süresi içinde ani zoom yapılırsa aşağıda görülen zoomlanmış fotoğraflar elde edilebilir. Burada bütün ustalık perde kapanana kadar filmin göreceği ışık ve objenin hareketidir.
HAMAMDA FOTOĞRAF ÇEKİMİ
Fotoğraf makineleri, kameralar için hiç de sağlıklı olmamasına rağmen, hamamda fotoğraf çekmek oldukça zahmetlidir. Hamam içi ısısına göre, daha soğuk havadan getirilip hamama sokulan kamerada buhar ve aşırı sıcaktan doğan bir terlenme başlar! Bu ani terleme neticesinde objektif ve vizör buğulanır, kameradan bakıldığında etraf görünmez olur. Sürekli olarak objektif ve vizör penceresinin silinmesi işe yaramaz . Buğulanma süresi kameranın vücut (body) ısısı hamamın iç ısına eş değere gelene dek devam eder. Bu bir bakıma kameranızı suyun içine sokmakla aynı anlama hatta daha fazla tahribata neden olacak bir davranıştır. Objektif içindeki ulaşılması zor elemanların (merceklerin) arasına kadar ısı ve nem etki yapar. Yüksek ısı ve nemden oluşan dairesel buğu objektif normal hava şartlarına girdikten sonra bile mercekler üzerinde kalıcı izler bırakabilir. Tüm bu olasılıklara karşı hala fotoğraf çekmek isterseniz. Kameranızı çekimden en az 30-40 dakika önce hamamın çekim yapacağınız bölümüne koymalısınız. Isınan makine artık buğu yapmayacaktır. Veya bu kadar bekleme süresi yoksa saç kurutma makinesi (fön) ile kamerayı ısıtmalısınız. Bu da hassas olan iç mekanizmanın zarar görmesine neden olacaktır. Daha sonra çekime başlayacağınız an genellikle hamamların çok aydınlık olmadığı hesaba katılarak yüksek asalı (400 Asa gibi) hassas filmler tercih edilmelidir. Flaş la çekim ise istenilen neticeye ulaşmanıza imkan vermez. Flaş ışığı buharda yüzeysel olarak kalır geri plana gidemeyerek aydınlatamaz. Ayrıca flaş içinde oluşan su damlacığı iletkenlik yaparak kısa devre oluşmasına da sebep olabilir.

* Sonuçta fotoğraf, gerçekleştirilmesi gereken kurallardan kaç tanesi bir araya getirilebildiyse o derece başarılı olacaktır. Aynı zamanda fotoğraf, kişinin bilgi birikimini, dünya görüşünü ruh dünyasını yansıtır. Görülenler karşısında ne denli duyarlı olup etkileniyorsa çekilen fotoğrafta o derece etkileyici olur. Ülkemiz ise foto safari açısından da tam anlamıyla sonsuz hazineye sahiptir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder