kitap okurken not almak

Kitap okurken not almak, yalnızca bir öğrenme tekniği değil; aynı zamanda düşünsel bir eylemin, zihinsel bir diyaloğun ve entelektüel bir derinleşmenin aracıdır. Okuma, pasif bir alım süreci olmaktan çıkar; notlarla birlikte aktif bir sorgulama, bir iç konuşma hâline gelir. Yazarın sunduğu fikirler, okurun zihninde yankı bulur; bu yankı, notlarla somutlaşır, kişiselleşir ve kalıcı hâle gelir.

Bu eylem, belleği güçlendirmenin ötesinde, anlamı yeniden üretme sürecidir. Altı çizilen satırlar, kenara düşülen yorumlar, deftere aktarılan alıntılar; hepsi okurun metinle kurduğu özgün ilişkiyi temsil eder. Özellikle felsefi, edebi ya da kuramsal metinlerde, not almak bir tür düşünsel haritalandırmadır. Okur, metnin içinde kaybolmak yerine, kendi izlerini bırakır; böylece metin, yalnızca okunmaz, yeniden yazılır.

Not almak aynı zamanda bir zaman kapsülüdür. Yıllar sonra dönüp bakıldığında, yalnızca kitabın içeriği değil, o dönemdeki düşünce biçimi, duygusal hâl ve zihinsel eğilimler de görünür olur. Bu nedenle kitap notları, kişisel entelektüel tarihin belgeleridir. Nabokov’un Kafka üzerine aldığı notlar, Atatürk’ün kitap kenarlarına düştüğü yorumlar, yalnızca okuma değil, düşünme biçimlerinin de izlerini taşır.

Sonuç olarak, kitap okurken not almak, okurun metne katılım biçimidir. Bu katılım, bir tür yazınsal ortaklıktır; yazarla kurulan sessiz bir diyalog, fikirlerin karşılıklı sınanmasıdır. Okur, yalnızca alıcı değil; sorgulayan, dönüştüren ve yeniden kuran bir özneye dönüşür. Ve bu dönüşüm, notların satır aralarında, kenar boşluklarında, defter sayfalarında sessizce gerçekleşir.

Anlamak için okuyanların, genellikle okurken not alıyor olmaları; okunan metnin zihinsel olarak kendinin kılındığını, eski deyişle, mananın temellük edildiğini gösterir. Okurken not almak ya da okurken yazmak, mananın temellükünde hem bellemeyi, öğrenmeyi, tahsili, hem de metinle bir diyaloga girmeyi mümkün kılar. Metnin daha iyi anlaşılması için sorulması gereken sorular, okurun zihnine takılan meseleler ve neyin nasıl anlaşılması gerektiği konusundaki varsa şayet, belirsizlikler, üzerinde sonradan düşünmek ve cevaplamak için anlaşılanın ya da anlaşılmayanın yazıya dökülmesi şarttır.

Kitap okurken çokça not almak lazım.
Ya da çokça altını çizmek.
Ya da karalamak.
Ya da fotoğraflamak
Ne biliyim işte boş durmamak lazım.