ispanyol leylağı

İstanbul ve Marmara bölgesindeki yazlık evlerin bahçelerine ilk olarak dikilmesi önerilen fidanların başında İspanyol leylağı ve diğer adıyla Oya ağacı gelir. Nedeni açıktır; Oya ağacı, birçok ağaç ve çalı türleri İlkbahar ve yaz aylarında çiçek açıp meyve bağladıktan sonra, güller çiçek açma yarışında yorulup son  tomurcuklarını patlatırken, ağustos ayı ortalarında veya eylül ayı başında göz kamaştıran ruol, eflatun, gülkurusu, kırmızı veya  beyaz renkli çiçeklerini açmaya başlar. Bu ağaçtan söz ederken bu özelliğini ön plana çıkarmak gerekir; daha önceki yazılarımın birinde İspanyol leylağını, "sahneye en son çıkan assolist"e benzetmiştim. Sonbahar boyunca çiçekte kalır. Oya ağacının latincesi, Lagerstroemia indica'dır. Lythraceae familyasına bağlıdır. İspanyol leylağı kışın yaprağını döken boylu çalı veya 6-7 metreye kadar boylanabilen, bir yuvarlak tepeli bir ağaçtır. Gövdesinin kabuğu ince ve düzgün, küçük levhalar halinde kavlayıp dökülür. Sürgünler dört köşeli, açık renklidir. Uç sürgünler incedir, tüylü değildir, çıplaktır. Sürgünlere karşılıklı olarak dizilmiş yapraklar çok kısa saplıdır; eliptik veya yumurta  biçiminde olup 2-7 santimetre boyundadır, kenarları tamdır, yani dişli değildir; küt uçludur, tüysüz veya alt yüzlerinde damarlar boyunca hafif, seyrek ve yumuşak tüyler bulunur. Çiçekleri açık gül rengindedir; taç yaprakların kenarları ondüleli, dalgalı, yazmaların kenarındaki oyalar gibi dilimlidir; olgun meyveleri nohut büyüklüğünde, küre biçiminde bir kapsüldür. Doğal olarak Çin ve Japonya başta olmak üzere Uzakdoğu'dan yayılmıştır; vatanı dışında tropik ve subtropik iklimlere sahi  yörelerde, özellikle Akdeniz ülkelerinde süs bitki olarak çok yaygın yetiştirilmektedir. Portekiz, İspanya, Fransa'nın güneyi, İtalya'daki sahil kasabaları ve kentleri bu güzel çiçekli bitkiye kucak açmıştır. Oya ağacının bilinmesi gereken bir özelliği de şudur: Bol çiçek alabilmek için her yıl tepelerdeki bir veya iki yıllık sürgünler  kesilip alınmalı, yani kuvvetli budanmalıdır. Kendi haline terk edilmiş oya ağaçları boylanır, ancak çiçek açmazlar. Verimli, iyi drenajlı toprakları severler.