Boza, Osmanlı döneminden bugüne kadar gelen en ünlü
içeceklerden biridir. Orta Asya ve Tatar merkezli fermente bulgurdan yapılan
içecek 17. yüzyıldan beri İstanbul merkezli olarak dış ülkelere de ticareti
yapılmaktadır. Eski dönemlerde mayalı bir içecek olarak yapılmakta ve
içerisinde az da olsa alkol bulunmaktaydı. Ancak Sultan 4. Mehmet zamanında
alkolün yasaklanmasıyla birlikte boza dükkanları da kapatıldı. Tüm Osmanlı
İmparatorluğunda popüler olan boza, halen Arnavutluk, Romanya, Bulgaristan ve
diğer Balkan devletlerinde popüler olarak tüketilmektedir.
Varyasyonlar olarak bulunan boza değişik bir tat, doku
ve lezzete sahiptir. Temel olarak mısır, buğday, arpa, darı, pirinç ve yulaftan
oluşmaktadır. Alkol içeriği ise mayalı bir içecek olmasından kaynaklanmakta ve
yüzde 1-6 arasında alkol yüzdesi değerine sahiptir. Boza en iyi şekilde İstanbul
sokaklarında boza satan insanların kış aylarında bağırarak sokaklarda boza
satması ile tanımlanabilir. Bir bardak boza 200 kcal civarında bir enerji
içermekte ve içerisinde çeşitli vitaminler ile demir bulunmaktadır. Bebeklerini
emziren annelerin boza tüketmesi bol miktarda süt üretimini sağlayacak ve
güçlü, sağlıklı bebekler yetişmesini sağlayacaktır. Ayrıca tamamen bitkisel
maddelerden yapıldığı için vejeteryan kişiler de tüketebilir.
Oldukça sağlıklı bir besin olan boza özellikle kış
aylarının vazgeçilmezidir. İçerisinde bulunan vitaminler ve diğer besin
değerleri sağlıklı kalabilmek için oldukça etkilidir. Bu faydaları yazımızın
devamında çok daha ayrıntılı bir şekilde maddeler halinde inceleyeceğiz.
1.Öksürük
Kış aylarında özellikle rastlanan grip ve gribal
enfeksiyonlar öksürüğe sebep olmaktadır. Halk arasında bilinen yaygın bir
bilgiye göre de boza öksürük kesmede bire bir etkili bir besindir. Hatta boza
firmaları dahi reklamlarında bozanın öksürük kesici özelliğine vurgu yapmaktadırlar.
Boza Dünya çapında çok bilinen bir içecek değildir. Ülkemizde ve diğer Balkan
ülkelerinde bilinmekte ve genellikle tedavi amaçlı tüketilmektedir. Özellikle
çocuklarda oluşan öksürükleri kesmek gibi tedavi edici bir özelliği vardır.
Küçük yaşlardaki çocuklarda meydana gelen bu öksürük, büyük şehirlerdeki hava
kirliliğinden kaynaklıdır. Kış aylarında havalar daha fazla kirlenir ve öksürük
gibi enfeksiyonlar meydana gelir. Bronşlarda meydana gelen bu hasarı önlemek
için A vitamini, B vitamini, E vitamini ve C vitaminine ihtiyaç duyulmaktadır.
Özellikle C vitamini kış aylarında hastalıklar ile savaşmada vücut direncini
arttırır. Bu vitaminler bozanın içerisinde bol miktarda bulunmaktadır. 2-3 gün
boyunca düzenli olarak boza tüketerek öksürüğün kesilmesini sağlayabilirsiniz.
Ayrıca kış aylarında meydana gelen grip ve benzeri
hastalıkları da önler. Vücut direncini arttırır. Hastalık durumunda çabucak
iyileşmenizi ya da sağlıklı durumda iken hastalıklara yakalanma ihtimalinizi
azaltır.
2.Anne Sütü
Bozanın bir diğer faydası da anne sütünü arttırıcı bir
özelliğinin bulunmasıdır. Bunu da zengin vitamin ve mineral içeriği ile sağlar.
İçerisinde bulunan bu mineraller ve vitaminler anne sütüne de geçer ve emzirme
sırasında doğrudan bebeğin vücuduna girer. Sonuç olarak bebeğinizin sağlıklı ve
güçlü olması için boza tüketimine gereken önem verilmelidir. Ayrıca bebeğin
sağlıklı bir kemik yapısına sahip olabilmesi için gerekli kalsiyumu da bozadan
temin edebilirsiniz.
3.Sindirim
Bozada bulunan asitler, zararsız asitler olup
midenizde bulunan sindirime yardımcı olan asitlerin dengede tutulmasını sağlar.
Bir diğer özelliği de hazmı kolaylaştırarak sindirim sistemine yardımcı
olmasıdır. Midenin aşırı miktarda yorulmasını engeller ve bağırsakların
temizlenmesinde önemli bir role sahiptir.
4.Kanser
Kanser hastalığı tedavisi en zor hastalıklardan biri
olup, her an binlerce kişinin canını alan en tehlikeli hastalıkların başında
gelmektedir. Vücutta özgür bir şekilde dolaşan serbest radikaller, bir süre
sonra belirli koşullardan etkilenerek kontrolsüz bir büyüme meydana gelir. Bu
büyüme sonucunda ilk olarak tümör oluşumu, tümörün kötü huylu olmasına göre de
kanser oluşur. Kanseri önlemek için vücut direncinin artması, vitamin, mineral
ve de en önemlisi bol miktarda antioksidan alımının hayati önemi vardır. Çünkü
antioksidanlar, kanser yapıcı hücreler olan serbest radikallerin elektron
yörünge sistemini bozar ve kontrolsüz bölünme özelliklerinin kaybolmasını
sağlar. Tüm bu gerekli olan antioksidan, vitamin ve mineralleri bozanın
içerisinden kolayca temin edebilirsiniz. Vücut direncinizi arttırır ve kanser
riskinizi minimuma indirebilirsiniz.
5.Stres
Günlük hayat içerisinde oluşabilecek stresin
etkilerinin ve stresin zararlarının azaltılmasında en önemli besinlerden biri
de bozadır. İçerisinde bol miktarda bulunan vitamin ve mineraller özellikle B
vitamini zihinsel yorgunluğu giderir. Bunu da sinirlerin iletildiği nöronları
sakinleştirerek yapar. Yorulmuş ve yıpranmış sinirleri onarır. Böylece stres
oluşturabilecek etkenler ortadan kalkmış olur. Stresten uzak yaşayarak çok daha
sağlıklı bir hayata sahip olabilirsiniz.
6.Cilt ve
Saç Sağlığı
Bozanın faydaları arasında cilt ve saç sağlığını
koruması ve oluşabilecek saç ve cilt rahatsızlıklarını önlemek de
bulunmaktadır. İçerdiği B12 vitamini ve diğer mineraller de saç ve cilt sağlığı
için oldukça faydalıdır. Özellikle kuru ciltlerin nemlenmesini sağlar ve cildi
yumuşatıcı etkileri vardır. Ayrıca kuru ciltlerde meydana gelen dökülmeleri de
engeller. Cilde sağlıklı, mat ve parlak bir görünüş sağlar.
Bozanın asıl olarak faydalı olduğu durumlar yukarıda
ayrıntılı bir şekilde incelediğimiz gibidir. Bozanın dolaylı yoldan faydalı
olduğu sağlık etmenleri ise şu şekildedir. İçerdiği laktik asitin bağırsak
florasını düzenleyici etkileri, içerisinde bulunan maya ve faydalı bakteriler
sayesinde probiyotik etkisinin bulunması, mide bezlerini olumlu yönde
etkilemesi, zihin açıcı özellikleri ve son olarak da besleyici özelliği nedeni
ile sıvı ekmek olarak sayılması bozanın dolaylı yoldan faydalarının bulunduğu
kısımlardır.
Bozanın faydaları ile ilgili bilgileri siz değerli
okurlarımız ile paylaştıktan sonra şimdi de boza tüketiminde oluşabilecek yan
etkilerden bahsedeceğiz. Hemen ardından bozaya ait bir besin değerleri
tablosunu sizler ile paylaşıp yazımızı sona erdireceğiz.
Fazla Boza
Tüketmenin Bir Zararı Var Mıdır?
Boza, sağlık açısından oldukça faydalıdır. Ancak fazla
tüketimi durumunda kişilerin metabolizmasına göre bazı istenmeyen yan etkilere
sebep olabilir. Aşırı miktarların sınırları ise günlük 2-3 bardak tüketiminin
güvenli olmasıdır. Bu tüketimi aşan miktarlarda ise şişkinlik ve gaz sorunları
meydana gelebilir. Diğer bir aşırı tüketim sorunu ise ishaldir. Bunu da yağlı
olmasından dolayı yapar. İçerdiği asitler midedeki asitleri düzenlemede
etkilidir. Ancak fazla tüketilmesi bu asit dengesini bozabilir. Bu durumda
ishal sorunu ile karşılaşılabilir.
Boza yapımına ait bir reçeteyi de sizler ile paylaşmak
istiyorum.
3 su bardağı bulgur, 3/4 su bardağı pirinç, 3 su
bardağı şeker, 1 bardak daha önce yapılmış hazır haldeki boza, yaklaşık 7 litre
su. Tüm bu malzemeler ile boza üretimi yapılabilir. Hazır boza kullanılmasının
sebebi ise içerisinde bulunan mayadan faydalanarak yeni yapılan bozanın
mayalanmasını sağlamaktır. Bozayı buzdolabınızda saklamanızı ve soğuk olarak
tüketmenizi tavsiye ederiz.
Böylece boza ile ilgili anlatacaklarımızın sonuna
geldik. İlk olarak bozanın faydalarından ve
sağlık açısından yararlarından, hemen ardından bozanın fazla
tüketilmesi durumunda oluşabilecek yan etkilerden bahsettik. Şimdi de bozanın
besin değerlerine ait bir tabloyu paylaşacağız. Böylece içerisinde bulunan
besinlerin oranlarını daha yakından inceleme imkanı bulabileceksiniz.
Boza’nın
Besin Değerleri
100 ml Boza’da;
- 240 kcal enerji
- 57.5 gr karbonhidrat,
- 3.5 gr protein,
- 0.5 gr yağ,
- 29 mg kalsiyum,
- 1,3 mg demir,
- 97 mg fosfor,
- 1 mg çinko,
- 0.09 mg tiamin(B1 vitamini),
- 0.05 mg riboflavin (B2 vitamini),
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder