dutun faydaları

Dut, çiçekli bitkiler türündeki Moraceae familyasına ait bir meyvedir. Dut, yapraklarını döken ağaçlar üzerinde yetişen dutun 10 ile 16 arasında türü bulunmaktadır. Dünya genelinde bulunan birçok ılıman bölgede yetişebilen dut, yabani bir bitkidir. En başlarda hızlı bir şekilde büyüyen dut, sonradan yavaş bir şekilde büyümeye devam etmektedir ve nadiren 10-15 metre uzunluğa ulaşabilmektedir. Dut meyvesinin kendisi ise genellikle, 2-3 cm uzunluğunda yetişmektedir. Olgunlaşmamış dut meyvesi beyaz, yeşil ya da soluk sarı renklidir. Birçok renkte çeşidi olan dut, olgunlaştığında koyu mor ya da siyah renkli hale gelmektedir ve tamamen olgunlaştığında oldukça tatlı bir lezzete sahiptir. Yeşilimsi beyaz renkli olan dut ise, oldukça yumuşak bir lezzete sahiptir. Genellikle açık renkli dutlar, koyu renkli dutlara göre daha hafif ve yumuşak bir lezzete sahiptir.

Olgunlaşmış ve yenilebilen türde olan dutlar, sakızın içeriğinde, reçel yapımında, tatlılarda, keklerde ve turtalarda kullanılabilmektedir. Bunun yanı sıra dut, çay, şerbet, şarap ve likörlerin içeriğinde bulunabilmektedir.

Siyah renkli dutların esas yetişme alanı Güneybatı Asya’dır. Kırmızı renkli dutların esas yetişme alanı ise Kuzey Amerika bölgesidir. Ama, siyah, kırmızı ve beyaz dut, Avrupa’nın güneyinde, Orta Doğu’da, Afrika’nın kuzeyinde ve Hint Yarımadası’nda yayılım göstermektedir. Eskiden beri geleneksel olarak ilaç ve tedavi amaçlı kullanılan dut, özellikle mantar ve saçkıran hastalıklarının tedavisinde kullanılmıştır.

Dut, insan vücudu için çok önemli olan besin değerleri ile dopdoludur. İyi bir demir kaynağı olan dut, riboflavin, C vitamini, K vitamini, vitamin B kompleksi, potasyum, fosfor ve kalsiyum gibi besin kaynakları bakımından da zengindir. Dut, önemli miktarlarda lif içermektedir ve zeaksantin, resveratrol, antosiyaninler, lutein gibi bitkisel besin kaynakları da içermektedir.

Dutun Sağlığa Faydaları Nelerdir?

Sağlık açısından birçok faydası bulunan dut, süper bir antioksidan kaynağıdır. Dut, anti-iltihap özelliğe sahiptir ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Tansiyonu düzenleyen dut, yaşlanma karşıtı özellikleri ile yaşlanma belirtilerini azaltmaya yardımcı olur. Bunların yanı sıra dut; kalp sağlığını korur, kan dolaşımını düzenler, vücutta bulunan serbest radikaller ile mücadele eder, nörolojik hastalıkları önler, iştah açar, içeriğinde bulunan vitamin B kompleks ve K vitamini yardımı ile kansere karşı korur, sinir hücrelerini korur, kabızlığı gidermeye yardımcı olur, sindirim sistemi sağlığını korur, kolesterolü dengeler, hafızayı güçlendirir ve göz sağlığını korur.

1.Sindirim Sistemi

Genel olarak meyve ve sebzelerde bulunan lif, dutun içeriğinde de bulunmaktadır. Dut, içeriğinde bulunan lif sayesinde sindirim sistemi sağlığını geliştirir ve hızlandırır. Vücuda alınan gıdaların sindirim sistemi organları tarafından taşınmasını kolaylaştıran dut, kabızlık, bulantı ve ağrı gibi sorunların önüne geçmektedir.

2.Dolaşım Sistemi

Yüksek miktarda demir içeriği ile dut, demir minerali içeren ender meyvelerden biridir. Dut içeriğinde bulunan demir minerali yardımı ile, kırmızı kan hücrelerinin üretilmesini sağlamaktadır. Demir minerali, oksijenin organlara dağıtılmasına yardımcı olmaktadır dolayısı ile dut demir içeriği sayesinde metabolizmayı desteklemektedir.

3.Kardiovaskuler Sağlık

Kan damarlarının mekanizmasını direkt olarak etkileyen bir flavonoid antioksidan olan resveratrol, özellikle anjiotensin tarafından damarlarda oluşabilecek daralmaları önlemektedir. Dutun içeriğinde bulunan resveratrol antioksidantı, kalp sorunlarını önler, felç riskini azaltır ve kanın pıhtılaşması özelliğinin değişmesinden kaynaklanan kalp krizi riskini azaltır. Lif içeriği ile dut, kandaki kolesterol düzeyini olması gereken şekilde ayarlar ve kalp sağlığını korur.

4.Kan Şekeri

Kan şekeri düzeyini kontrol edebilecek bileşenleri içeren dut, Çin’de geleneksel şekilde, kan şekerini ayarlaması için ilaç olarak kullanılmaktadır.

5.Kanser

İçermiş olduğu yüksek miktarlardaki C vitamini, A vitamini ile diğer polifenolik ve bitkisel besin kaynağı bileşenlerini içeren dut, çok iyi bir antioksidan kaynağıdır. Vücuttaki zararlı serbest radikaller ile mücadele eden ve hücreleri koruyup yenileyen antioksidanlar, kanser hücrelerinin değişip daha zararlı etki göstermesini önlemektedir.

6.Göz Sağlığı

Zea-ksantin adı verilen bir karotenoid içeren dut, oküler hücreler üzerindeki oksidatif stresi azaltır ve retina ile ilgili göz hastalıklarını engeller. Zea-ksantin karotenoidleri antioksidanlar gibi etki gösterdiği için, serbest radikallerin gözün retina bölgesine zarar vermesini önlemekte ve katarakt ile makuler dejenerasyon gibi göz hastalıkları riskini azaltmakta ve korumaktadır.

7.Bağışıklık Sistemi

C vitamini, hastalıklara karşı koruyan ya da yabancı patojenlere karşı vücudu koruyan çok güçlü bir besin kaynağıdır. Her gün düzenli olarak vücuda alınması gereken C vitamini ihtiyacınızı birçok sebze ve meyve aracılığı ile karşılayabileceğiniz gibi, dut yiyerek de bu C vitamini ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz. Böylece bağışıklık sisteminizi güçlendirmiş ve hastalıklara karşı direnç kazanmasını sağlamış olursunuz. Dut, alkaloid içermektedir ve alkaloidler makrofaj etkisi göstermektedir. Makrofajlar ise, bağışıklık sistemini uyaran beyaz kan hücreleridir.

8.Kemik Sağlığı

K vitamini, kalsiyum, demir ve az miktarda fosfor ile magnezyum dutun içeriğinde bulunmaktadır. Bu saymış olduğumuz besin değerleri ise, kemik sağlığını korumakta ve kemiklerin güçlenmesini sağlamaktadır. Her birimizin yaşı ilerledikçe kemikleri zayıflamakta ve birçok kemik hastalığına karşı direnci biraz daha düşmektedir. Bundan dolayı dut, yaşa bağlı olarak gelişen kemik erimelerini yavaşlatır ve durdurmaya yardımcı olur.

9.Erken Yaşlanma

Dut, yüksek miktarda A vitaminini ve E vitaminini yapısında bulundurmaktadır. Bunların yanı sıra dut, lutein, beta karoten, zea-ksantin ve alfa karoten gibi karotenoid bileşenlerini içermektedir. Tüm bu elementler ise antioksidanlar gibi işlev göstererek, cildi serbest radikallere karşı korumaktadır. Dut, cildin ışıldamasını sağlar ve cilt lekeleri ile yaşlılık lekelerini gidermeye ya da oluşmasını engellemeye yardımcı olur.

10.Saç Sağlığı

Lezzetli bir meyve olan dut, yüksek miktarda A vitaminini ve E vitaminini yapısında bulundurmaktadır. Bunların yanı sıra dut, lutein, beta karoten, zea-ksantin ve alfa karoten gibi karotenoid bileşenlerini içermektedir. Tüm bu elementler ise antioksidanlar gibi işlev göstererek, saçları serbest radikallerin zararlarına karşı korur. Dut, saçların parlaklık kazanmasını ve sağlıklı şekilde uzamasını destekler.

11.Beyin ve Sinir Sağlığı

Tayland’da bulunan bir üniversitede yapılan bir araştırmaya göre, dut beyin hasarlarını gidermeye ve hafızayı güçlendirmeye yardımcıdır. Bilişsel aktiviteleri geliştiren dut, sinir hücrelerini korur ve oksidatif stres oranını azaltmaya yardımcı olur.

12.Antioksidan

Özellikle resveratrol adı verilen bir antioksidan türünü içeren dut, serbest radikaller tarafından vücuda verilen zararları önler ve en aza indirmeye yardımcı olur.

Fazla Miktarda Dut Tüketmenin Bir Zararı Olabilir Mi?

• Bazı dut türleri kan şekerini ayarlayan çok iyi birer besin kaynağı iken, bazı türdeki dutlar ise, diğerlerine göre oldukça tehlikeli birer meyvedir. O nedenle bilmediğiniz dut türlerini yememeniz tavsiye edilmektedir.
• Bazı hassas bünyeye sahip kişilerde dut, alerjik etkilere sebep olabilmektedir.
• Beyaz renkli dutun bilinen herhangi bir yan etkisi yoktur fakat, yine de hamile ve emziren kadınların çok fazla dut tüketiminden kaçınmaları tavsiye edilmektedir.
• Diyabet hastalarının kan şekerini düzenlemeye yardımcı olan dut, çok fazla miktarlarda tüketildiğinde dikkatli olunmalıdır. Çünkü, bu durum kan şekeri seviyesinin çok fazla düşmesine sebep olacaktır.
• Özellikle karadut, önemli oranlarda kan şekerini düşürdüğü için, ameliyat sırasında birtakım olumsuz durumların yaşanmasına sebep olabilmektedir. Bundan dolayı, belirlenmiş olan ameliyat tarihinden en az iki hafta öncesinde dut tüketimi durdurulmalıdır.
• Fazla miktarda dut tüketimi yapmak, karın ağrısı, mide bulantısı, ishal ve kusma gibi sağlık sorunlarının yaşanmasına yol açabilmektedir.

Besin Değerleri

Besin Kaynağı	Besin Değeri	Günlük Tavsiye Edilen Miktar
Enerji	43 Kcal	% 2
Karbonhidrat	9.80 g	% 7.5
Protein	1.44 g	% 2.5
Toplam yağ	0.39 g	% 2
Kolestrol	0 mg	% 0
Lif	1.7 g	% 4.5
Vitaminler
Folat	6 µg	% 1.5
Niasin	0.620 mg	% 4
Piridoksin	0.050 mg	% 4
Riboflavin	0.101 mg	% 8
Vitamin A	25 IU	% 1
Vitamin C	36.4 mg	% 61
Vitamin E	0.87 mg	% 6
Vitamin K	7.8 µg	% 6.5
Elektrolitler
Sodyum	10 mg	% 0.75
Potasyum	194 mg	% 4
Mineraller
Kalsiyum	39 mg	% 4
Bakır	60 µg	% 6.5
Demir	1.85 mg	% 23
Magnezyum	18 mg	% 4.5
Selenyum	0.6 µg	% 1
Çinko	0.12 mg	% 1
Bitkisel Besinler
ß-Karoten	9 µg	—
a-Karoten	12 µg	—
Lutein-zeaksantin	136 µg	—