lavantanın faydaları

Nane ailesine ait olan lavanta, bilinen 39 türü ile çiçekli ve genellikle mor renkli bir bitkidir. Esas vatanı Eski Dünya kıtaları olan lavanta, Kanarya Adaları ve Cape Verde Adalarında doğal olarak bulunmaktadır. Bunun dışında, Avrupa’nın kuzeyinde, Doğu Afrika’da, Akdeniz’de, Güneybatı Asya’da ve Güneydoğu Hindistan’da lavanta yetişmektedir.

Birçok çeşidi bulunan ve hoş bir görüntüye sahip olan lavanta, ılıman iklim şartlarına uyumlu olarak, bahçelerde ve bahçe düzenlemelerinde (peyzajda) sıklıkla kullanılmaktadır. Bunların dışında lavanta, mutfakta ve lavanta yağı olarak ilaç şeklinde kullanılmaktadır.

Lavanta, mor, mavi, menekşe renginde olabildiği gibi, bazı türleri, siyahımsı mor ya da sarımsı renk tonlarında olabilmektedir.

Lavanta, preslenerek yağı elde edilebilen bir bitkidir ve bu şekilde lavanta yağı olarak kullanılabilir. Lavanta yağının, antiseptik ve anti iltihap özellikleri bulunduğu için, sağlık alanında başvurulan bir yağ türüdür. Lavanta özü yağları, banyo suyuna eklenerek, hoş bir koku elde etmenizi sağlayabilir.

İngiliz lavantası olarak bilinen lavanta türü, kremlerde, merhemlerde, parfüm ve kozmetikte yaygın şekilde kullanılmaktadır.

Baharat ve sos şeklinde, salatalara eklenebilen lavanta, çiçeklerinde bulunan nektar zenginleşmesi sayesinde, özellikle Akdeniz bölgesi civarında, arıların yüksek kalitede bal üretmesini sağlamaktadır. Lavantanın çiçekli kısımları şekerlemelerde ve pasta süslemelerinde kullanılabilmektedir. Lavanta unu ise, hamur işlerinde, kek ve tatlılarda kullanılmaktadır. Şeker yapımında kullanılan lavanta, siyah çay, yeşil çay ve diğer bitkisel çaylar ile harmanlanarak, daha güzel aromalı ve kokulu çay elde etmenizi sağlar.

Lavanta, vitamin A, vitamin C, az miktarda yağ ve kalori, kalsiyum ve demir içermektedir.

Lavanta yağı 1. Dünya Savaşı sırasında ilaç olarak kullanılmıştır ve böcek ısırmalarını rahatlatır. Lavanta yağı ayrıca, baş ağrısı ve cilt yanıklarına da iyi gelmektedir.

Lavanta yapısında, düşük miktarda kalori, çok az miktarda yağ, vitamin A ve kalsiyum ile  demir gibi mineralleri bulundurur.

Lavantanın Faydaları Nelerdir?

Lavantanın sağlığa olan etkileri, hiç de azımsanacak kadar az değildir. Lavantanın faydalarını şu şekilde sıralayabiliriz; sinir sistemini korur ve depresyonu engeller, insomnia riskini azaltır, huzursuzluk ve mutsuzluk hissini azaltmaya yardımcı olur. Ayrıca lavanta, sinirlilik durumunu engeller ve sakinleştirir. Çeşitli sindirim problemleri için kullanılan lavanta, iştah kesicidir ve üstelik; kusma, mide bulantısı, gaz problemleri ve mide bozulması gibi problemlere iyi gelmektedir. Migren ağrısı, diş ağrısı, sinir ağrısı, burkulma ve yaralar, eklem ağrıları, mantar enfeksiyonu için iyi bir tedavi edici olan lavanta, kansere karşı koruyucudur. Lavanta, akne tedavisinde, cilt bakımında, saç bakımında (özellikle dökülme durumlarında) ve menstrüasyon döngüsünün dengelenmesinde faydalıdır. Son olarak lavanta soluma yolu ile kullanıldığında, yaşa bağlı bunama durumunu önlemektedir.

1.Mantar Enfeksiyonu

Medikal Mikrobiyoloji Dergisi’nde yer alan bir çalışmaya göre, lavanta yağı, mantar enfeksiyonu ile mücadelede oldukça etkili bulunmuştur. Özellikle lavanta yağı, patojenik mantar hastalıklarına karşı tedavi edicidir. Araştırmalara göre, lavanta yağı, ciltte oluşan patojen türlerin tümünü yok etmektedir. Lavanta bitkisi ya da lavanta yağı, mantara sebep olan hücre zarının yok edilmesini sağlamaktadır.

2.İnsomnia

Yastığınızın iç kısmına koyacağınız bir miktar lavanta ya da yatağınızın başına asacağınız bir demet lavanta buketi, daha iyi bir uyku çekmenize yardımcı olacaktır. Bazı kültürlerde geleneksel olarak, yastıkların içine doldurulan lavanta çiçekleri, rahatlamanıza ve uykuya daha çabuk dalmanıza yardımcı olur. Bilimsel bulgular ışığında, lavanta, sinir sistemi aktivitelerini yavaşlattığı, uyku kalitesini artırdığı, sinirsel olarak rahatlattığı, uyku düzensizliğinden kaynaklanan huzursuzluk ve mutsuzluğu giderir.

Lavanta yağı ile vücuda yapılan masaj, uyku kalitesini yükseltir, konsantrasyonu iyileştirir, ruhsal dengeyi korur ve anksiyete durumunu azaltır. Yapılan bir çalışmaya göre, lavanta yağı ile masaj yapıldığında, endişeli ve kaygılı ruh hali daha az hissedilirken, pozitif duygular daha çok hissedilmektedir.

3.Depresyon ve Endişe

Lavanta yağı ile yapılan masaj, gerginliği yok etmeye yardımcı olur ve ruhsal olarak daha iyi ve pozitif hissetmenize yardımcı olur. Özellikle yastığın içine konulan lavanta çiçekleri, hoş kokusu ile güzel bir uyku çekmenize yardımcı olacaktır. Kaliteli uyku ve mutluluk arasında bağlantı olduğu için, lavanta, depresyon riskini ve kaygı durumu riskini düşürmektedir.

4.Bunama

Birkaç küçük çaplı araştırmaya göre, lavantanın aromaterapi özelliği, yaşa bağlı olarak gelişen bunama durumunun etkilerini azaltmaya yardımcı olmaktadır. Lavanta çiçeği çay şeklinde tüketildiğinde de aynı etkiyi göstermektedir.

5.Saç Dökülmesi

Lavanta bitkisi, saç dökülmesini ve kelliği önlediği gibi, vücudun herhangi başka bir bölgesinde meydana gelen tüy kaybını da önlemeye yardımcıdır. Şampuan içine eklenen birkaç damla lavanta aroması, saç dökülmesini önlediği gibi, 7 ay sürecek olan uygulama sonucu, %44 oranında saç uzamasını desteklemektedir.

6.Kepekler

Nemli saç üzerine ılık su ve lavanta yağı ile birlikte yapılan masaj saç derisini rahatlatır ve kuruluğunu giderir. Şampuanın içine eklenen 15 damla lavanta yağı ile 2 yemek kaşığı zeytinyağı ya da badem yağı, saça uygulanıp masaj yapıldığında, kepeklerin giderilmesine yardımcı olacaktır. Lavanta suyu ya da lavanta yağı saç derisini beslediği ve yumuşattığı için kepek oluşumunu da önleyecektir.

7.Yaralar

Celal Bayar Üniversitesi’nin yapmış olduğu bir araştırmaya göre, yaraların daha çabuk iyileşmesi için, lavanta aroması ya da lavanta yağı tedavi amaçlı kullanılabilir özelliktedir.

8.Ağrılar

Oldukça çok sayıda yapılan klinik denemeler göstermiştir ki, lavanta, vücudu gevşetmeye ve rahatlatmaya yardımcı bir bitkidir. Ağrıların dayanılmaz acısını azaltmaya yardımcı olan lavanta, baş ağrısı ve kas-iskelet sistemi ağrılarını dindirmek için faydalıdır.

Boğaz ağrısı, sinir ağrıları, eklem ağrıları gibi ağrıların hafiflemesini sağlayan lavanta, vücuda yağ şeklinde ya da çayı içilerek tüketildiğinde sağlık için faydalı olacaktır.

9.Migren

Yapılan araştırmalara göre, lavanta migren ağrılarını dindirmeye yardımcı organik bir kaynaktır.

10.Ciltteki Kaşıntı

Özellikle sivrisinek ve böcek ısırıklarının neden olduğu kaşıntılar için rahatlatıcı bazı yöntemlerden biri de lavanta yağı kullanmaktır. Çünkü lavanta, anti iltihap özelliği olan bir bitkidir. Gün içinde, 6 ya da 8 saatte bir cilde uygulanan lavanta yağı, cildinizde oluşan kaşıntıyı dindirecektir. Ayrıca ciltte oluşan, kızarıklık ve kabartıların iyileşmesi için de lavanta yağı ya da lavanta özü suyu kullanılabilir.

11.Diş Doktoru Korkusu ve Diş Sağlığı

Özellikle diş doktoruna gitmekten korkanlar için iyi bir haberimiz var. Çünkü, lavanta esansının diş sağlığı üzerinde hem önemli bir etkisi bulunmaktadır hem de lavanta bitkisi doğal bir kaygı ve endişe kovucudur.

Diş doktoru randevusuna giden ve bekleme odasında bekleyen, 340 diş doktoru korkusu olan yetişkin insan üzerinde yapılan bir araştırmaya göre, ilginç sonuçlar elde edilmiştir. Buna göre, katılımcılardan yarısı, bekleme salonundayken lavanta kokusuna maruz bırakılmış, diğer yarısı ise lavanta kokusuna maruz bırakılmamıştır. Deney sonunda, lavanta kokusuna maruz bırakılan hastaların, bekleme esnasında kaygı, endişe ve korkularının azaldığı, lavanta kokusuna maruz kalmayan hastaların ise, daha gergin şekilde bekledikleri saptanmıştır.

Lavanta esansı, aynı zamanda diş ve ağız sağlığını korumaya da yardımcı olabilir.

12.Pre-Menstrüel Duygusal Semptomlar

Japonya’da yapılan bir araştırmaya göre, lavanta aromaterapi tedavisi, premenstrüel dönemde yaşanan duygusal semptomların etkisini hafifletmeye yardımcı olabilmektedir. Buna göre lavanta, kadınlarda regl öncesi yaşanan, gerginlik, sinirlilik ve duygusallık gibi hislerin daha az yoğun şekilde hissedilmesine yardımcı olmaktadır.

13.Cilt Yanıkları ve Güneş Yanıkları

Lavanta cildin iyileşmesi ve yenilenmesine yardımcı olan iyi bir bitkisel kaynaktır. Özellikle cilt yanıklarının tedavisinde etkili olan lavanta, hızlı ve yanık izi bırakmadan, ciltte oluşan yanığın iyileşmesine yardımcı olur. Lavanta, sadece yanıklarda değil, güneş yanıkları tedavisinde de etkili bir bitkisel kaynaktır.

14.Akne ve Lekeler

Lavanta cilt temizliği ve cilt koruması için ideal bir bitkidir. Lavanta, ciltte oluşan akne ve lekelerin yok edilmesinde etkilidir. Lavanta, ciltte oluşan bakteri ve virüsler ile savaşır ve cildin daha parlak görünmesine yardımcı olur.

15.Haşeratlar

Küçük bir kese içine doldurulan lavanta çiçeklerini, giysi dolabınıza yerleştirdiğiniz zaman, giysilerinizi güvelerin elinden kurtarmış olursunuz. Sadece güveler ile mücadelede değil, aynı zamanda, sinek ve sivrisinekler ile mücadelede de etkili olan lavanta, antiseptik etkisi sayesinde pire ısırıklarının neden olduğu kaşıntıların tedavisinde de etkilidir.

Lavantanın Yan Etkileri Var Mıdır?

• Lavanta genel olarak herhangi bir yan etkisi olmayan güvenilir bir bitkisel kaynaktır. Fakat yine de lavantanın birtakım yan etkileri bulunmaktadır. Özellikle, belli yaş grubundaki çocuklarda ve  hamilelerde bazı olumsuz etkiler gösterebilmektedir.
• Lavanta ve lavanta ürünleri, henüz ergenliğe ulaşmamış erkek çocuklarında bazı hormonal sorunlara neden olabilmektedir. Ayrıca, ergenliğe ulaşmamış erkek çocuklarında, anormal meme büyümesi olarak bilinen ve jinekomasti adı verilen bir duruma sebep olabilir.
• Ergenliğe ulaşmamış kız çocuklarında ise, lavantanın bilinen bir yan etkisi henüz saptanmamıştır.
• Hamile ve emziren kadınlarda kesin olarak bilinen bir yan etkisi olmayan lavanta, her ihtimale karşın, kullanılırken dikkatli olunmalı ve doktora danışılmadan hareket edilmemelidir.
• Lavanta, sinir sistemi faaliyetlerini yavaşlattığı için, anestezi gerektiren bir durum olduğunda ya da ilaç alımı söz konusu olduğunda, sinir sisteminin çok fazla miktarda yavaşlamasına sebep olacaktır. Bundan dolayı, ameliyat tarihinden en az 2 hafta önce, lavanta kullanımın durdurulması önemli olacaktır.

Besin Değerleri

100 gram lavanta için besin değerleri şu şekildedir;

• Kalori: 49
• Toplam yağ: 1 g
• Doymuş yağ: 0 g
• Mono doymamış yağ: 0 g
• Poli doymamış yağ: 0 g
• Kolestrol: 0 g
• Karbonhidrat: 11 g
• Şeker: 0 g
• Lif: 0 g
• Protein: 1 g
• Vitamin A: %6
• Vitamin C: %20

Kalsiyum: %22